Βιβλίο ιστορίας ΣΤ' δημοτικού: Η αποκατάσταση του Μεταξά

Αν κάποιος μαθητής της ΣΤ' τάξης δημοτικού σας πει ότι ο Ιωάννης Μεταξάς ωφέλησε το έθνος, ότι προσπάθησε να προσεγγίσει τους εργάτες και φρόντισε να προετοιμάσει καλά τη χώρα για τον πόλεμο που ερχόταν, μην τον κατηγορήσετε για αγραμματοσύνη. Το νέο βιβλίο ιστορίας της ΣΤ' δημοτικού του οποίου η πολύπαθη ιστορία δεν έχει τέλος, ωραιοποιεί τον δικτάτορα, αγνοεί τα ξερονήσια, τα απάνθρωπα βασανιστήρια και την κατάλυση της δημοκρατίας. Και όλα αυτά σε μία ιδιαίτερα ευαίσθητη περίοδο με πρώτο ζητούμενο την ενεργή ιστορική μνήμη. Γράφει η  Φωτεινή Λαμπρίδη

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Στο βιβλίο της κας Ρεπούση είχε ασκηθεί έντονη κριτική από προοδευτικούς και συντηρητικούς κύκλους. Επικράτησαν οι ακροδεξιές κορόνες και έτσι όταν το 2008 ο Ευριπίδης Στυλιανίδης αναλαμβάνει το υπουργείο παιδείας και θρησκευμάτων, αποφασίζει άμεσα την απόσυρση του βιβλίου Ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού που επρόκειτο να διανεμηθεί στα σχολεία . Δίνει εντολή να επανεκτυπωθεί το παλιό βιβλίο ιστορίας και να διανεμηθεί στους μαθητές, ενώ παράλληλα προκηρύσσει διαγωνισμό για τη συγγραφή νέου βιβλίου Ιστορίας.

Τελικώς η συγγραφή του βιβλίου δίνεται με απευθείας ανάθεση σε ομάδα καθηγητών Ιστορίας του Αριστοτέλειου Παν. Θεσσαλονίκης με επικεφαλής τον Ιωάννη Κολιόπουλο. Το βιβλίο δεν πέρασε από το παιδαγωγικό ινστιτούτο αν και το κόστος του πληρώθηκε απευθείας από τον ειδικό λογαριασμό του. Μάλιστα ο καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Αντώνης Λιάκος σχολιάζει σε ρεπορτάζ του Βήματος (1-6-2008 Μάρνυ Παπαματθαίου: Ξαναγράφουν την Ιστορία επί το εθνικότερον ): "Πρόκειται για απαράδεκτα πράγματα. Επιστρέφουμε στην τακτική των αναθέσεων βιβλίων και καταργούμε όλα τα ευρωπαϊκά κεκτημένα των τελευταίων ετών. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη κομματική παρέμβαση στα σχολεία μετά τη μεταπολίτευση”.

Η μετέπειτα υπουργός παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου βρήκε την πρώτη σειρά του νέου βιβλίου τυπωμένη αλλά δεν ενέκρινε την προώθηση του στα σχολεία. “Εμείς τότε προετοιμάζαμε νέα προγράμματα σπουδών για όλα τα βιβλία, είχαμε δώσει προτεραιότητα σε εναλλακτικούς τρόπους διδασκαλίας” λέει στο tvxs.gr συνεργάτης της πρώην υπουργού. “Επίσης λάβαμε το βιβλίο καθυστερημένα, τον Απρίλιο ενώ θα έπρεπε να το είχαμε λάβει τον Οκτώβριο. Ωστόσο είχαμε αντιρρήσεις και ως προς το περιεχόμενο. Οι επιστημονικοί μας συνεργάτες είχαν επισημάνει τα όσα μας λέτε” καταλήγει.

Το βιβλίο της ομάδας Κολιόπουλου παραμένει στις αποθήκες έως τον Φεβρουάριο του 2012, οπότε ο νέος αναπληρωτής υπουργός παιδείας Κ. Αρβανιτόπουλος ανακοινώνει την έγκριση και διανομή του νέου βιβλίου Ιστορίας της ΣΤ' Δημοτικού κατά την σχολική περίοδο 2012 – 2013. Η υφυπουργός Εύη Χριστοφιλοπούλου υπογράφει στις 13-2 την έγκριση του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ίδιος καθηγητής έχει γράψει - μαζί με άλλους ιστορικούς - και το βιβλίο Ιστορίας της Γ' Λυκείου «Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου», το οποίο έχει δεχθεί πολλές αρνητικές κριτικές για το περιεχόμενό του, αλλά και για τη μεθοδολογία του. Το βιβλίο αυτό γράφτηκε επίσης με τη διαδικασία της ανάθεσης επί υπουργίας της κ. Γιαννάκου.

Το ίδιο βιβλίο έχει προκαλέσει αναστάτωση στα σχολεία αλλά και στο Κοινοβούλιο, όπου έγιναν οξείες πολιτικές αντιπαραθέσεις και οι συγγραφείς του κατηγορήθηκαν από συναδέλφους τους ιστορικούς για «καλλωπισμό» της αποικιοκρατίας ως «δυναμικής εξόδου των προηγμένων χωρών της Ευρώπης».

Αναλυτικά ως προς το περιεχόμενο

Το βιβλίο παρουσιάζει τον Μεταξά να αναλαμβάνει την εξουσία μετά από «κοινωνική αναταραχή που εκφραζόταν με πορείες, διαδηλώσεις και απεργίες» γράφει η Βαγγελιώ Δερμιτζάκη (kokkinostypos.blogspot), μέλος Αγωνιστικών κινήσεων Εκπαιδευτικών. Η αφήγηση δίνει στους μαθητές να καταλάβουν πως ήταν κάτι σαν από μηχανής θεός που είχε έρθει για να επιλύσει «την πολιτική αστάθεια» από την οποία «η Ελλάδα ταλανιζόταν».

Οι μαθητές μαθαίνουν ότι ο δικτάτορας «προσπάθησε, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα, να προσεγγίσει τους αγρότες και τους εργάτες με διάφορα κοινωνικά μέτρα». Δεν ξέρουμε αν οι συγγραφείς στηρίζονται στη γνωστή φασιστική ρητορεία του περί εργασίας και στο γεγονός ότι αυτοπροβαλλόταν ως ο «πρώτος εργάτης». Πάντως κοινωνικά μέτρα δεν ήταν οι εξορίες, οι φυλακές, οι διώξεις και η χωρίς προηγούμενο τρομοκρατία του καθεστώτος.

Ο Μεταξάς λοιπόν “ως έμπειρος στρατιωτικός φρόντισε να προετοιμάζει τη χώρα για τον πόλεμο που ερχόταν. Η Ιταλική επιθετικότητα δεν βρήκε την Ελλάδα απροετοίμαστη. Ο Ιωάννης Μεταξάς είχε ήδη από το 1936 φροντίσει για τη στρατιωτική προετοιμασία της. Έτσι διπλασίασε τις πολεμικές δαπάνες, μερίμνησε για τη δημιουργία αξιόπιστου πυροβολικού και εκπόνησε σχέδια μάχης για ενδεχόμενες επιθέσεις από τη Βουλγαρία και αργότερα από την Ιταλία”.

Ό,τι βίωσε και γνωρίζει ο λαός για τους κυβερνήτες τυχοδιώκτες εκείνης της περιόδου, που έστελναν τους στρατιώτες ξεκάλτσωτους στα βουνά να πολεμήσουν, που στα δύσκολα παρέδωσαν τον λαό στους κατακτητές και φρόντισαν μόνο το τομάρι τους είτε συνεργαζόμενοι με τους Γερμανούς είτε κρεμασμένοι από τους Άγγλους προστάτες τους, πρέπει να ξεχαστεί.

Ξεμπερδεύουν με τους δωσίλογους δικαιολογώντας τους γράφει η Β. Δερμιτζάκη, αφού δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς !! Υπάρχει όμως κι ένα χοντροκομμένο ψέμα, καταλήγει. Πως “με την ηθική και υλική υποστήριξη της Βρετανίας δημιουργήθηκαν τρεις αντιστασιακές οργανώσεις, το ΕΑΜ -ΕΛΑΣ, ο ΕΔΕΣ και η ΕΚΚΑ. Με λίγα λόγια το ΕΑΜ που πολέμησε θαρραλέα τους κατακτητές είναι δημιούργημα των Εγγλέζων. Δεν είναι τυχαίο που τα Δεκεμβριανά σβήστηκαν από την ιστορία".

Ο εμπνευστής

Το όνομα του εμπνευστή του βιβλίου, καθηγητή Ιωάννη Κολιόπουλου βρίσκουμε σε έρευνα του Ιού της Ελευθεροτυπίας με τον τίτλο “Οι ταγματασφαλίτες δικαιώνονται" (26-10-2003)

Ο Ιωάννης Κολιόπουλος, γράφουν οι δημοσιογράφοι του Ιού, είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσ/νίκης, αντιπρόεδρος του ΙΜΧΑ και, ταυτόχρονα, μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου και του εκδοτικού τμήματος του "Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κων/νος Καραμανλής" (ΙΔΚΚ). Το ΙΔΚΚ είναι το επίσημο θινκ τανκ της ΝΔ, επιφορτισμένο με την επεξεργασία του πολιτικού λόγου και της στρατηγικής του κόμματος: τον περασμένο Αύγουστο λ.χ., οι υπηρεσίες του παρέδωσαν στη Ρηγίλλης 17 τόμους με "μελέτες εκλογικής γεωγραφίας", για "τον καλύτερο δυνατό σχεδιασμό του επερχόμενου προεκλογικού αγώνα" ("Έθνος" 10.8.03). Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Ιδρύματος, την περασμένη Τετάρτη ο Κολιόπουλος ήταν (μαζί με τους Γιάννη Βαρβιτσιώτη, Παναγιώτη Ψωμιάδη, Βασίλη Παπαγεωργόπουλο κ.ά.) κεντρικός ομιλητής σε εκδήλωσή του στη Θεσ/νίκη, με θέμα "Το νόημα της 28ης Οκτωβρίου για τους νέους ανθρώπους".

Την τελευταία δεκαετία, ο ίδιος καθηγητής έχει επιδοθεί σε μια προσπάθεια αποκατάστασης των δωσιλογικών κυβερνήσεων, ως της κατεξοχήν "νόμιμης εξουσίας" των ημερών. "Με κριτήριο τον έλεγχο της εδαφικής επικράτειας μιας χώρας και την παροχή υπηρεσιών στο λαό της", γράφει χαρακτηριστικά, "τα ισχυρότερα επιχειρήματα μπορούσε να προβάλει -και επρόβαλλε- η κατοχική Κυβέρνηση. Αυτή την πραγματικότητα αντιμετώπιζαν οι Έλληνες της κατεχόμενης Ελλάδος και αυτά τα στοιχεία επηρέαζαν την πολιτική στάση τους. Αυτή η πραγματικότητα, ύστερα από μισόν και πλέον αιώνα, δεν έχει ακόμη ενσωματωθεί στη συλλογική μνήμη του έθνους για το λόγο κυρίως, ότι δεν στάθηκε δυνατό, εξ αιτίας των παθών που προκάλεσε και κληροδότησε η εποχή, να συμβιβασθούν οι Έλληνες με το ιστορικό αυτό παρελθόν και να το αποδεχθούν όπως ήταν. Το ζήτημα της εξουσίας στην κατεχόμενη Ελλάδα, όπως έχει ενσωματωθεί στη συλλογική μνήμη, είναι αποτέλεσμα ιδεολογικών 'επιδρομών' στο ιστορικό παρελθόν και πολιτικής επεξεργασίας, όχι ψύχραιμης αποδοχής όλων των όψεών του" ("Κατοχή, Εξουσία, Νομιμότητα", Η Καθημερινή 14.11.1999).

Τα Τάγματα Ασφαλείας δεν απασχολούν τον κ.Κολιόπουλο. Το διαπιστώνουμε, μεταξύ άλλων, και από το βιβλίο που έγραψε πρόσφατα μαζί με τον Θάνο Βερέμη του ΕΛΙΑΜΕΠ ("Greece. The Modern Sequel", Λονδίνο 2003), βιβλίο που υμνήθηκε από την "Καθημερινή" σαν υποχρεωτικό βοήθημα πριν "γράψουμε ή διατυπώσουμε, από δω και πέρα, οποιαδήποτε επιστημονική άποψη για τη σύγχρονη Ελλάδα" (12.10.03): στις 30 σελίδες που καταλαμβάνει η εξιστόρηση της περιόδου 1943-49, οι ταγματασφαλίτες αναφέρονται μόνο μια φορά - κι αυτήν παρεμπιπτόντως, σαν θύματα των "ατέλειωτων κολαστήριων επιθέσεων του ΚΚΕ εναντίον των πολιτικών του αντιπάλων" (σ.80).

Διαφορετικά είναι τα πράγματα με τα "εθελοντικά τάγματα" των τουρκόφωνων Ποντίων της Δυτικής Μακεδονίας, που είχαν επικεφαλής τους Μιχάλαγα και Κιτσά Μπατζάκ. Στο βιβλίο του "Λεηλασία φρονημάτων" (Θεσ/νίκη 1994), ο καθηγητής του ΑΠΘ δεν μασσάει τα λόγια του: "Στη συντριπτική τους πλειοψηφία", διαβεβαιώνει, "οι Πρόσφυγες που συνεργάσθηκαν με τους Γερμανούς, οπλιζόμενοι κατά των Ανταρτών, δεν υστερούσαν σε πατριωτισμό έναντι εκείνων που ακολούθησαν τους Αντάρτες"!! Απλώς, "στα μάτια τους το ΕΑΜ και οι Βούλγαροι ταυτίζονταν" (σ.91-2).

Απέναντι στην "κομουνιστική-ολοκληρωτική εξουσία" του ΕΛΑΣ (σ.192), που επέβαλε στους χωρικούς την "προσφυγή στα όπλα εναντίον των κατακτητών" χάρη στο "βρετανικό χρυσό" (σ.116), οι ηγετικές φυσιογνωμίες του ένοπλου δωσιλογισμού αποκτούν έτσι ένα ιδιότυπο φωτοστέφανο. Ο Μιχάλαγας λ.χ. περιγράφεται σαν "αδιαφιλονίκητος ηγέτης, ευαίσθητος στα πολιτικά μηνύματα της εποχής". Όπως άλλωστε μας διαβεβαιώνει ο συγγραφέας, παραποιώντας κατάφωρα τις πηγές του, ακόμη κι "οι Ελασίτες που τον συνέλαβαν μετά την απελευθέρωση, δεν έκρυβαν το θαυμασμό τους για τον άνδρα και τις ηγετικές του ικανότητες" (σ.101-3).