Η αμνηστία ζητά έρευνα για όσα κάνει η αστυνομία στις Σκουριές

26 Μαρτίου 2013

Ελλάδα: Ανάγκη να διερευνηθεί η συμπεριφορά της αστυνομίας απέναντι σε κατοίκους πόλης που αντιτίθενται σε επιχειρήσεις εξόρυξης χρυσού

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να διεξαγάγουν έγκαιρη, αμερόληπτη και αποτελεσματική έρευνα των ισχυρισμών για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την αστυνομία στην Ιερισσό της Χαλκιδικής κατά τον περασμένο μήνα. Μεταξύ άλλων, υπάρχουν ισχυρισμοί ότι η αστυνομία χρησιμοποίησε χημικές ερεθιστικές ουσίες εναντίον διαδηλωτών στην Ιερισσό με δυσανάλογο μη αναγκαίο τρόπο και προκαλώντας έτσι τραυματισμούς, ότι συγκεντρώθηκαν δείγματα DNA από κατοίκους με ακατάλληλο τρόπο, και ότι τα άτομα που ανακρίθηκαν από την αστυνομία, προφανώς ως ύποπτοι για πιθανή εμπλοκή σε εμπρησμό στον τόπο εργασιών της εταιρείας εξόρυξης Hellas Gold, στερήθηκαν πρόσβαση σε δικηγόρο πριν ή κατά τη διάρκεια της εξέτασης.

Τον περασμένο χρόνο, πολλοί κάτοικοι της Ιερισσού και άλλων γύρω πόλεων είχαν διαμαρτυρηθεί εναντίον επιχείρησης εξόρυξης χρυσού στην περιοχή Σκουριές, στο βουνό Κάκαβος, και στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της επιχείρησης. Στις 17 Φεβρουαρίου 2013 έγινε εμπρηστική επίθεση στον τόπο των εργασιών της εταιρείας.

Τις εβδομάδες που ακολούθησαν η αστυνομία κάλεσε για εξέταση περισσότερους από 100 κατοίκους της Ιερισσού και του κοντινού χωριού Μεγάλη Παναγιά σχετικά με την υπόθεση του εμπρησμού. Σε μία από τις περιπτώσεις, στις 20 Φεβρουαρίου 2013, δύο κάτοικοι μεταφέρθηκαν χωρίς της συγκατάθεσή τους στο αρχηγείο της αστυνομίας και κρατήθηκαν εκεί επί αρκετές ώρες χωρίς απαγγελία κατηγορίας, ενώ η αστυνομία, σύμφωνα με ισχυρισμούς, δήλωνε στους συγγενείς και τους δικηγόρους τους ότι δεν είχαν πληροφορίες σχετικά με το πού βρίσκονταν. Σύμφωνα με αναφορές, δεν επιτράπηκε η παρουσία δικηγόρων κατά την εξέταση των κατοίκων, παρόλο που το είχαν ζητήσει, και παρέμειναν στα αστυνομικά τμήματα επί αρκετές ώρες. Επιπλέον, οι δικηγόροι ανέφεραν ότι πολλοί από αυτούς τρομοκρατήθηκαν προκειμένου να δώσουν δείγμα DNA, καθώς τους είπαν ότι θα βρίσκονταν αντιμέτωποι με κατηγορίες για ανυπακοή εάν αρνούνταν να δώσουν το DNA τους και ότι θα τους κρατούσαν περισσότερο χρόνο, και δέχτηκαν και/ή άλλες απειλές. Στους κατοίκους των οποίων το DNA αποκτήθηκε στη συνέχεια, σύμφωνα με αναφορές, δόθηκε ένα χαρτί προς υπογραφή, βάσει του οποίου έδιναν τη συγκατάθεσή τους. Δέκα κάτοικοι που αρχικά αρνήθηκαν να δώσουν DNA, σύμφωνα με ισχυρισμούς, εξαναγκάστηκαν να το κάνουν. Κάποιοι από τους κατοίκους, επίσης, ισχυρίστηκαν ότι υπέστησαν κακομεταχείριση κατά τη διάρκεια της εξέτασής τους.

Επιπλέον, μεταξύ εκείνων που κλήθηκαν από την αστυνομία για εξέταση, ήταν δύο ανήλικες μαθήτριες. Στις ανήλικες, σύμφωνα με αναφορές, δεν επιτράπηκε πρόσβαση σε δικηγόρο και/ή η παρουσία των γονιών τους κατά τη διάρκεια της εξέτασης.

Η Διεθνής Αμνηστία θα ήθελε να εκφράσει τις πιο βαθιές της ανησυχίες σχετικά με τους ισχυρισμούς αυτούς, μεταξύ άλλων, τους ισχυρισμούς που αφορούν τον τρόπο απόκτησης των δειγμάτων DNA. Η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Προστασία των Ατόμων αναφορικά με την Αυτόματη Επεξεργασία Προσωπικών Δεδομένων, στην οποία συμμετέχει η Ελλάδα, δηλώνει, μεταξύ άλλων, ότι «τα προσωπικά δεδομένα που υποβάλλονται σε αυτόματη επεξεργασία πρέπει να αποκτώνται και να υφίστανται επεξεργασία δίκαια και νόμιμα».  Ωστόσο, η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί για το γεγονός ότι στους ανθρώπους αυτούς δεν επιτράπηκε πρόσβαση σε δικηγόρους, παρά το γεγονός ότι πράξεις όπως η συλλογή δειγμάτων DNA φέρεται να δηλώνουν ότι η μεταχείρισή τους είναι αντίστοιχη με τη μεταχείριση υπόπτων σε εν εξελίξει ποινική έρευνα.

Επιπλέον, στις 7 Μαρτίου 2013, γύρω στις 10:00, δεκάδες αστυνομικοί των ΜΑΤ μαζί με εισαγγελείς προσπάθησαν να μπουν στην Ιερισσό προκειμένου να ψάξουν στα σπίτια των κατοίκων στο πλαίσιο της ποινικής έρευνας για την εμπρηστική επίθεση.

Οι κάτοικοι αντέδρασαν στην είσοδο των ΜΑΤ στο χωριό και πολλοί από αυτούς συγκεντρώθηκαν στην είσοδο του χωριού, όπου τοποθέτησαν φλεγόμενα λάστιχα. Η αστυνομία απάντησε με χημικές ερεθιστικές ουσίες για να τους διαλύσει. Επιπλέον, σύμφωνα με μαρτυρίες καθηγητών και μαθητών, χημικές ερεθιστικές ουσίες πετάχτηκαν και μέσα στην αυλή κοντινού γυμνασίου, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό ενός μαθητή στο κεφάλι από κομμάτι χειροβομβίδας κρότου λάμψης, για τον οποίο χρειάστηκε νοσοκομειακή φροντίδα, ενώ άλλοι μαθητές υπέφεραν από αναπνευστικά προβλήματα.

Στην απάντησή της, η αστυνομία δήλωσε ότι είχε κάνει μέτρια χρήση χημικών για να διαλύσει τη συγκέντρωση των κατοίκων, ότι δεν πέταξε χημικά στο σχολείο και ότι δύο αστυνομικοί τραυματίστηκαν όταν τους πέταξαν πέτρες κάποιοι από τους κατοίκους.

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι οι αστυνομικοί δεν χρησιμοποιούν μη αναγκαία και δυσανάλογη βία, σε περιπτώσεις όπως κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων ή άλλου είδους συναθροίσεων. Η αστυνόμευση και ο εξοπλισμός ασφαλείας -όπως οι λαστιχένιες σφαίρες, τα δακρυγόνα και οι χειροβομβίδες κρότοι λάμψης, που συχνά περιγράφονται ως λιγότερο «θανατηφόρα όπλα»-  μπορεί να προκαλέσουν σοβαρό τραυματισμό, ακόμα και το θάνατο. Οι χημικές ερεθιστικές ουσίες, όπως το δακρυγόνο, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται όταν οι άνθρωποι είναι περιορισμένοι σε έναν χώρο και όχι με τρόπο που μπορεί να προκαλέσει διαρκή βλάβη (όπως από πολύ κοντινή απόσταση ή άμεσα κατά πρόσωπο των ανθρώπων).

Πληροφορίες υποβάθρου

Τον Αύγουστο του 2012, η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα και σύμφωνα με αναφορές πυροβόλησε με λαστιχένιες σφαίρες και άλλες βολίδες πρόσκρουσης  εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών που αντιδρούσαν στις προγραμματισμένες εργασίες εξόρυξης χρυσού.  Στις 21 Οκτωβρίου, αστυνομικοί των ΜΑΤ σύμφωνα με αναφορές κυνήγησαν και χτύπησαν διαδηλωτές όλων των ηλικιών που είχαν συγκεντρωθεί έξω από την περιοχή όπου ήταν προγραμματισμένες οι εργασίες εξόρυξης χρυσού.  Σύμφωνα με μαρτυρίες, η αστυνομία έριξε χημικές ερεθιστικές ουσίες μέσα σε αυτοκίνητα διαδηλωτών ενόσω εκείνοι προσπαθούσαν να διαφύγουν.

Μια 63χρονη γυναίκα είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι ένας αστυνομικός την τράβηξε έξω από το αυτοκίνητό της, την εξανάγκασε να γονατίσει και την ποδοπάτησε με τη μπότα του στον αριστερό αστράγαλο, με αποτέλεσμα να προκαλέσει τραυματισμό στο νεύρο του ποδιού της.