Οδός Κατερίνας Γώγου

Το όνομα της ποιήτριας και ηθοποιού Κατερίνας Γώγου (1940-1993), ενός από τα εμβληματικότερα πρόσωπα του αναρχικού χώρου στα πρώτα του βήματα στην ταραγμένη μεταπολιτευτική Ελλάδα κι ευρύτερα ενός προσώπου που διαμόρφωσε το πολιτιστικό ρεύμα που συνδέθηκε με το διεθνές κι εγχώριο αντιεξουσιαστικό κίνημα, θα δοθεί σε δρόμο της πόλης των Ιωαννίνων στη συνοικία του Λασπότοπου.

Η σχετική πρόταση της επιτροπής ονοματοθεσίας οδών και πλατειών του Δήμου Ιωαννιτών (καταλήχτηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2012) εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο στη συνεδρίαση της 21ης Μαρτίου και έχει το δικό της, ιστορικό βάρος, όπως συμβαίνει με την κάθε ονοματοδοσία δρόμου.

Κι αυτό επειδή τα ονόματα που δίνουμε στις πλατείες και τους δρόμους αποτυπώνουν (ή δεν αποτυπώνουν) τους κοινωνικούς συσχετισμούς-είναι ένας καλός δείκτης για το ποια είναι τα σύμβολα της πόλης, ποιους επιλέγει να τιμήσει η εκάστοτε εξουσία, ποια κομμάτια της ιστορικής μνήμης επιλέγει να αποσιωπήσει, ποια επιλέγει να αναδείξει, ακόμη και κόντρα στα ιστορικά γεγονότα.

Για παράδειγμα, την κεντρική πλατεία κοσμεί ο ανδριάντας του Συρρακιώτη πολιτικού Ιωάννη Κωλέττη (πρώτος συνταγματικός Έλληνας πρωθυπουργός) που αμφιβάλλουμε κατά πόσο θα πρέπει να τιμάται όταν υπήρξε ένας από τους πολιτικούς που θεμελίωσε το πελατειακό κράτος με τα περίφημα ρουσφέτια, ενώ καταμαρτυρούν για αυτόν τα μύρια όσα οι αγωνιστές του '21 για τον βίο και την πολιτεία του στην ελληνική επανάσταση.

Αντίστοιχα, με δεδομένη την στρατιωτική επικράτηση της Δεξιάς στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο (1946-1949), η πλειοψηφία των κεντρικών δρόμων της πόλης πήρε τα ονόματα πολιτικών και προσώπων της πλευράς των νικητών. Όταν οι ηττημένοι αργότερα “αποκαταστάθηκαν”, εκπληρώθηκε, το 1983- αν θυμόμαστε καλά- ένα πάγιο αίτημα της δημοκρατικής παράταξης της πόλης, ήδη από τη δεκαετία του '60: στήθηκε ο ανδριάντας του Ελευθερίου Βενιζέλου στην κεντρική πλατεία (μεταφέρθηκε από την κάτω πλευρά, το 2005, μπροστά από την σημερινή περιφέρεια όταν ξεκίνησαν οι εργασίες για το γκαράζ). Ή αργότερα, δόθηκε το όνομα του αριστερού εξόριστου Δημήτρη Χατζή στην πλατεία των Αμπελοκήπων.


Σαν να μαλάκωσε η μνήμη ή έστω αρχίσαμε με λιγότερους δισταγμούς να συζητάμε για την υπόθεση Πρίντζου.Ας επιστρέψουμε στη Γώγου όμως η οποία, εκτός από το να αποτελεί, μαζί με τον Άσιμο και τον Σιδηρόπουλο,ακόμη ένα από τα σταθερά σύμβολα αναφοράς και έμπνευσης του αντιεξουσιαστικού ρεύματος και στην πόλη μας (“Εμένα οι φίλοι είναι μαύρα πουλιά..”, ένα από τα ποιήματα της που έγινε τραγούδι), δάνεισε τον τίτλο της ποιητικής της συλλογής“Τρία Κλικ Αριστερά” στη δημοτική παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ στις δημοτικές εκλογές του 2010 με επικεφαλής τον Χρήστο Μαντά.Εντούτοις, η πρόταση να δοθεί το όνομή της σε ένα από τα δρομάκια του Λασπότοπου ήρθε από έναν...πρώην του ΣΥΡΙΖΑ και νυν της Δημοκρατικής Αριστεράς: τον αντιδήμαρχο Βασίλη Μασαλά!


Μία πρόχειρη θεωρία των τύψεων θα εξηγούσε την επιλογή του κ. Μασαλά (ο υπογράφων δεν την ασπάζεται). Υπάρχει κάτι άλλο πιο απλό, πέρα από την ευρύτερη κουλτούρα ποιυ κουβαλά η Γώγου και η οποία σίγουρα πότισε με αντιεξουσιαστικό πνεύμα την ελληνική αριστερά (ειδικά την ανανεωτική): ο αντιδήμαρχος τυγχάνει πρόεδρος της Επιτροπής ονοματοδοσίας του Δήμου στην οποία επίσης συμμετέχουν ακόμη οι δημοτικοί σύμβουλοι κκ. Μ. Ελισάφ, Φ. Τσουμάνης, Φ. Μπουραντάς και ο αντιπρύτανης του πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιώργος Καψάλης.


Όπως εξήγησε ο κ. Μασαλάς, μιλώντας στην “Ε”, η ονοματοδοσία των δρόμων γίνεται με δύο τρόπους: είτε αξιολογούνται προτάσεις πολιτών είτε κατατίθενται προτάσεις από τα μέλη της Επιτροπής. Στη συνέχεια οι προτάσεις εγκρίνονται από επιτροπή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης κι επιστρέφουν στο Δήμο ώστε να παρθεί σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.

Η γενικότερη λογική είναι σε μία συνοικία τα ονόματα να έχουν μία ενότητα μεταξύ τους- πχ. άνθρωποι της τέχνης με ανθρώπους της τέχνης. Για παράδειγμα, η οδός Κατερίνας Γώγου θα έχει “γείτονες” ορισμένους από τους εκπροσώπους της γενιάς του '30: Καραγάτσης, Γκάτσος, Θεοτοκάς, Καββαδίας, Πρεβελάκης, Μυριβήλης.
Η ίδια μπορεί να διαφωνούσε- άντε να τα έβρισκε με τον Καββαδία (λησμονημένος κι αυτός για καιρό) ή τον Γκάτσο. Ίσως θα ήθελε “γείτονες” τον Παύλο, τον Γιάννη, την Πάολα, τον Φίλιππο, το Νίκο, τον Μήτσο, την Μυρτώ...


Είτε έτσι είτε αλλιώς, η επιλογή του Δήμου Ιωαννιτών είναι ιστορική: είναι ενδεχομένως ο πρώτος δήμος στην Ελλάδα που τιμά μία αναρχική ποιήτρια, ένα πρόσωπο των δαιμονοποιημένων Εξαρχείων τα οποία τόσο συκοφαντούνται, αλλά κανείς δεν μπορεί να τα αγνοήσει... Γιατί γνωρίζουν όπως έλεγε και η Γώγου:

Γιατί γνωρίζουν όπως έλεγε και η Γώγου: “Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια./ Στο μυαλό είναι ο Στόχος, το νου σου ε;”.
Babylonia.gr