Φώκλαντς και Πινοσέτ: Η μαύρη “κληρονομιά” της Θάτσερ στη Λατινική Αμερική.

Οι λαοί της Λατινικής Αμερικής δεν είχαν κανένα λόγο να πενθήσουν στο άκουσμα της είδησης του θανάτου της “Σιδηράς Κυρίας”. Το όνομα της Μάργαρετ Θάτσερ, πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου από το 1979 έως το 1990, έχει άλλωστε συνδιαστεί με δύο μαύρες σελίδες της σύγχρονης λατινοαμερικανικής ιστορίας: αυτή του ιμπεριαλιστικού πολέμου στα νησιά Φώκλαντς το 1982 αλλά και της στενής πολιτικής σχέσης που η “Σιδηρά” Θάτσερ διατηρούσε επί χρόνια με το χιλιανό δικτάτορα Αουγκούστο Πινοσέτ. Και στις δύο περιπτώσεις η πρωθυπουργός της Βρετανίας ταυτίστηκε απόλυτα με τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα των ΗΠΑ – υπήρξε άλλωστε στενή φίλη και συνεργάτης του προέδρου Ρόναλντ Ρίγκαν - στην περιοχή, προωθώντας συμμαχίες τέτοιες που θα διασφάλιζαν την αποικιοκρατική παρουσία του Λονδίνου στη νότια Αμερική.

Για την Αργεντινή και το λαό της, η Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν νεκρή εδώ και χρόνια. Η λατινοαμερικάνικη χώρα είχε βιώσει έντονα τις ανθρώπινες απώλειες που είχε προκαλέσει η απόφαση της “Σιδηράς Κυρίας” να διατάξει ένοπλη επέμβαση στις νησίδες Φωκλαντς. Η διαμάχη Αργεντινής και Ηνωμένου Βασιλείου για τα εν λόγω νησιά έχει παρελθόν καθώς και οι δύο χώρες τα διεκδικούν – η πρώην βρετανική αυτοκρατορία μάλιστα είχε ανοιχτούς λογαριασμούς για τα Φωκλαντς και με την Ισπανία, την αποικιοκρατική δύναμη που κατείχε την Αργεντινή πριν το 1816. Ήταν επόμενο οι αργεντίνοι να υποδεχθούν ψυχρά και αδιάφορα το θάνατο της 87χρονης βρετανίδας τέως πρωθυπουργού. Ο λαός της Αργεντινής άλλωστε είχε χάσει σε αυτόν τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο 649 στρατιώτες. Από το προεδρικό μέγαρο της Αργεντινής δεν υπήρξε καμία επίσημη ανακοίνωση σχετικά με το θάνατο της Θάτσερ, ενδεικτικό αν μη τι άλλο της ψυχρής σχέσης που διατηρούν – 31 χρόνια μετά τον αιματηρό πόλεμο – Μπουένος Άϊρες και Λονδίνο.

Οι πολίτες της Αργεντινής θυμούνται τον πόλεμο “Λας Μαλβίνας”, όπως είναι γνωστός στη χώρα, θυμούνται εκείνα τα χρόνια: “Μεγάλη αδικία, πολύς θυμός και αρκετό μίσος για το χαμό τόσων αργεντίνων πατριωτών, ακόμη έχω αυτό το συναίσθημα” δήλωσε στο βρετανικό δίκτυο Sky News ο Μιγκέλ Λόπες, βενεράνος του αργεντίνικου στρατού. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο 71χρονος Ντομένικο Γκρουσκομάγκνο: “Ευλογημένη απ' το Θεό η μέρα που αυτή η απαίσια γυναίκα απεβίωσε. Υπήρξε απεχθές πρόσωπο. Προκειμένου να κερδίσει τις εκλογές στη Βρετανία κήρυξε πόλεμο”. Για τον πόλεμο που κράτησε 74 μέρες και είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο περίπου 1000 ατόμων και απ' τις δύο χώρες η Μάργκαρετ Θάτσερ δεν απολογήθηκε ποτέ. “Πέθανε χωρίς να τιμωρηθεί ποτέ, χωρίς να δικαστεί ποτέ” λέει ο Μάριο Βόλπε, επικεφαλής του Κέντρου Βετεράνων του Πολέμου Λας Μαλβίνας, θυμίζοντας τον τορπιλισμό του καταδρομικού “Στρατηγός Μπελγκράνο” του αργεντίνικου ναυτικού από βρετανικό υποβρύχιο. Σε αυτήν την επίθεση, στις 2 Μάη 1982, έχασαν τη ζωή τους 323 άνθρωποι.

Την σιγή της Αργεντινής στο άκουσμα της είδησης για το θάνατο της “Σιδηράς Κυρίας” συμμερίστηκαν και άλλες χώρες της λατινικής Αμερικής, όπως η Βενεζουέλα και η Κούβα. Την οδύνη τους για το θάνατο της τέως βρετανίδας πρωθυπουργού εξέφρασαν τόσο ο δεξιός πρόεδρος της Κολομβίας Χουάν Μανουέλ Σάντος, ο συντηρητικός χιλιανός πρόεδρος Σεμπαστιάν Πινιέρα αλλά και προοδευτικοί ηγέτες, όπως η Ντίλμα Ρούσεφ της Βραζιλίας. Η κυβέρνηση της Κόστα Ρίκα χαρακτήρισε τη Θάτσερ ως“εξέχουσα πολιτική προσωπικότητα του 20ου αιώνα” ενώ, αντίθετα, ο αντιπρόεδρος της Νικαράγουα αναφέρθηκε στις “τραχείς και σκληρές για το λαό πολιτικές” που η “Σιδηρά Κυρία” είχε ακολουθήσει ως ηγέτης του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Μάργαρετ Θάτσερ άλλωστε δεν υπήρξε ποτέ δημοφιλής στη Νικαράγουα μιας και η στενή της φιλία με το Ρόναλντ Ρίγκαν την είχε οδηγήσει στην υποστήριξη των “Κόντρας” ενάντια στους Σαντινίστας του Ντανιέλ Ορτέγκα τη δεκαετία του 1980.

Θάτσερ και Πινοσέτ

Πέραν του πολέμου στα νησιά Φώκλαντς, η αιματοβαμμένη πολιτική κληρονομιά που αφήνει πίσω της η Βαρώνη Θάτσερ έχει και μια άλλη διάσταση. Αυτήν τη στενής πολιτικής της σχέσης με το χιλιανό δικτάτορα Αουγκούστο Πινοσέτ. Η φιλία της “Σιδηράς Κυρίας” με τον δικτάτορα χρονολογείται από την εποχή του πολέμου “Λας Μαλβίνας”, όταν ο Πινοσέτ είχε βοηθήσει την τότε βρετανική κυβέρνηση (υπό την Θάτσερ) στην απόπειρα επανακατάληψης των νήσων Φώκλαντς. Πρώην απόρρητα έγγραφα που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας αποκαλύπτουν ότι ο χιλιανός δικτάτορας είχε συμφωνήσει να παρέχει αεροδρόμια και στρατιωτικές βάσεις στη βρετανική πολεμική αεροπορία. Ασφαλώς, για τις παροχές αυτές ο αιμοσταγής Πινοσέτ είχε εξασφαλίσει ως αντάλλαγμα στρατιωτικό υλικό από τους βρετανούς, ενισχύοντας τους κατασταλτικούς μηχανισμούς της Χούντας ενάντια στο λαό της Χιλής.

Πέραν όμως των δοσοληψιών μεταξύ Θάτσερ και Πινοσέτ, οι δυό τους συμμερίζονταν το ίδιο μείγμα νεοφιλελεύθερης πολιτικής – της πολιτικής που δεν άφηνε όρθιο κανένα κοινωνικό κεκτημένο, που γκρέμιζε εργατικές ελευθερίες και που ξεπουλούσε στο μεγάλο Κεφάλαιο κάθε δημόσιο αγαθό. Για την επιβολή αυτής της πολιτικής άλλωστε, Πινοσέτ και Θάτσερ δε δίστασαν να χρησιμοποιήσουν τα πλέον βάναυσα μέτρα, καταστέλλοντας με τη βία απεργιακές κινητοποιήσεις, ερχόμενοι σε μετωπική σύγκρουση με την εργατική τάξη.

Όταν ο Πινοσέτ συνελήφθη απ' τις βρετανικές αρχές τον Οκτώβρη του 1998, έπειτα από διεθνές ένταλμα σύλληψης για μαζικά ειδεχθή εγκλήματα, η Θάτσερ ήταν η πρώτη που βγήκε δημόσια να τον υπερασπιστεί. “Υπήρχε μια πολύ στενή σχέση μεταξύ τους” επιβεβαιώνει ο Χουάν Γκαμπρέλ Βάλντες, πρώην υπουργός στη Χιλή, προσθέτοντας “οι δυό τους μοιράζονταν κοινές απόψεις, χωρίς αμφιβολία”.

Πηγή: Praxis/ Prensa Rebelde via Pasion Nuestra